TIP TARİHİNE ADANMIŞ BİR ÖMÜR: PROF. DR. NURAN YILDIRIM
Henüz eczacılık fakültesinin ilk yılındayken bilim tarihine merak salmış kendimce bir
şeyler yapmaya çalışmaktaydım. Kısa bir süre sonra bilim tarihinin bir kutbunun analitik
kimya dersimizi anlatan Prof. Dr. Emre Dölen olduğu fark ettiğim andan itibaren tabiri
caizse Hoca’nın kapısından hiç ayrılmadım. Öğrenciliğimiz bitmez olduğundan o kapıyı
hala aşındırırım. Fakültede Emre Hocanın yanına gidip gelmelerim artmış yavaştan
camiayı tanımaya başlamıştım. Kendimce yeni şeyler bulduğumda Hocaya koşup saatlerce
dinler, not alırdım.
Bir makale üzerine çalışırken içinden çıkamadığım çok fazla Osmanlı Türkçesi kelimeleri olmuş, Hocanın yanında bitivermiştim. Hemen hepsini çözmüştük ki bazı kelimeleri okuyamadık. Emre Hoca şöyle bir durdu “Bu kalanları Nuran’a sormak lazım, Nuran hepimizden iyi okur.” dedi. Bahsettiği Prof. Dr. Nuran Yıldırım. Nuran hanım, Hoca’nın
kadim dostu, darülfünun tarihi kitabının teşekkür kısmında “Alo Nuran” servisi diye
nitelediği kırk yıllık arkadaşı.
Hocam benim Nuran Hanımla hiç hukukum olmadı bugüne kadar sadece yazılarından
tanıyorum, kendisiyle nasıl görüşürüm dedim. Ben sana mail adresini veririm yazarsın, ben
de onunla görüşürüm dedi. Tabi daha sonradan anladım ki Emre Hoca okuyamadığımız
kelimeleri okuyamadığında değil, benim Nuran Hocayla tanışmamı sağlamak için yapmış!
Nuran Hocaya hemen bir mail attım derdimi söyledim, birkaç gün sonrası için randevu
verdi ben koşar adım Çapa’nın yolunu tuttum. Nuran Hoca beni iç dinlendirici sesi ve güler
yüzüyle karşıladı, ben kendimi tanıttım, Hoca kendi yaşamından bazı kesitler anlattı, öğütler
verdi, yol gösterdi. Hâsılı Tıp Tarihinin kutbuyla ilk tanışmamız böyle oldu. O gün bugündür
Nuran Hocadan öğrenmeye devam ediyorum. Hocaya olan hayranlığımı başka bir zaman
sizlere aktarırım.
Şimdi size Nuran Yıldırım Armağanı’ndan bahsetmek istiyorum. Harvard Üniversitesi tarafından yayınlanan Journal of Turkish Studies (Türklük Bilgisi Araştırmaları)
dergisinin 55 ve 56. sayıları Nuran Yıldırım’a armağan edildi. İki cilt olarak yapılan
armağanın ilk cildi Tıp Tarihi konulu makaleleri içerirken ikinci cildi edebiyat konulu makalelerden oluşuyor. Benim de bu armağana bir katkım olduğu için kendimi
fazlasıyla şanslı sayıyorum. Bu derece değerli bir şahsiyet için yapılan bu eserde makale
yazabilmek beni son derece mutlu etti.
Armağan kitabının ilk yazısı Fatih Artvinli’nin Nuran Yıldırım’la yaptığı söyleşiyi içeriyor.
Bu uzun söyleşide Nuran Hoca ailesinin Rumeli’deki köklerinden başlayarak ilk gençlik yıllarını, Türkoloji’ye girişi ve Tıp Tarihine geçişini, Tıp Tarihi içerisinde yaptığı çalışmaları anlatmış. İkinci yazıda Özlem Bildik Hocanın eserlerinin bir bibliyografyasını hazırlamış.
Armağanın kitabının birinci cildindeki makaleler şöyle:
Fatih Artvinli: Prof. Dr. Nuran Yıldırım ile Sıra Dışı Kariyeri ve Türkiye’de Tıp Tarihi Üzerine
Özlem Bildik: Nuran Yıldırım Bibliyografyası, 1979-2021
Yusuf Yıldırım: Hayat Arkadaşım
Yeşim Işıl Ülman: Hocam Prof. Dr. Nuran Yıldırım
Tülin Aybars: Kadim Bir Dost
Orhan Pamuk: Minger Kalesinin Gözetleme Kulesinden
Ersin Aybars: Tıp Tarihinde Onurlu Bir Yürüyüş
Hande Yalnızoğlu Altınay: The Making of an Ottoman Quarantine Post: Baghdad’s
Quarantine Infrastructure, 1848-1865
Zehra Betül Atasoy: Gebeliğini Arzu Etmeyen Kadın Hekimini de Bulabilir: Erken Cumhuriyet İstanbul’unda Kürtaj
Cem Hakan Başaran: Anadolu Tıb Mecmuası (1921-1922): Anadolu Hekimliğinden Bir Kesit
Cansu Değirmencioğlu, Nurçin İleri: Doğanın Gözlerden Sakladığı Gizemlerin Keşfi:
Mikroskop ve Röntgenin Erken Cumhuriyet Türkiye’sinde Kültürel Temsilleri
Zeynep Görmezoğlu: Bezmiâlem Valide Sultan Kültürel Mirası Arşivsel Süreçleri ve
Sürdürebilirlik: Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Koleksiyonu
Eyüp Talha Kocacık: Comité Pharmaceutique/ Eczacılar Meclisi ve Lağvediliş Süreci, 1880- 1882
Burcu Kurt: Keeping the Public Sanitized: Ottoman Politics of Soap During World War I
Oya Dağlar Macar: Farklı Bir Tıbbi Misyonerlik Örneği: Konya Amerikan Hastanesi
Timothy S. Miller: Medical Training in Medieval Constantinople
Beyza Özer: Sağlık Tarihi Müze ve Sergilerinde Mimari asarım Süreçleri
Halûk Perk, Tuliya Perk: Halûk Perk Araştırma Merkezi Koleksiyonu’nda Nobel Ödüllü Prof. Dr. Emil Theodor Kocher’e (1841-1917) Ait Belgeler
Ceren Gülser İlikan Rasimoğlu: Yedi Kızlar: Geç Osmanlı Döneminde İzmir’de Filles de la
Charité: Hasta Bakımı ve Hayırseverlik
Nükhet Varlık: Shall Do No Harm to the Health of the Muslims: Healers and the State in Early Modern Ottoman Society Aybala Yentürk, Nejat Yentürk: Osmanlı’dan Modern Türkiye’ye Gündelik Hayatta Kullanılan Parfümler
Akif Ercihan Yerlioğlu: Geçmişin Hekimleri Tarih Olurken
Seçil Yılmaz: Erkekler de Yanar: Geç Osmanlı Dönemi’nde Frengi, Toplumsal Cinsiyet ve
Tıbbi Tavsiyeler
Fatih Artvinli’nin söyleşisinden öğrendiklerimiz detaylara göre Nuran Hocanın Tıp Tarihi çalışmalarının bir dönemi hiç de kolay geçmemiş. Hocanın yaşadıklarını okudukça, bunlar başka birinin başına gelse başa çıkabilir miydi diye düşünmeden edemedim. Gerçi Hoca söyleşide bu zorlu mücadeleden bahsederken Cahit Zarifoğlu’dan şu alıntıyla duruşunu belli
etmiş: “Kalbin temizse, hikâyen mutlu biter.”
Armağan kitabının ikinci cildinde, Türk Dili ve Edebiyatı makaleleri çoğunlukta olup Tıp
Tarihi hakkında şu makaleler bulunmaktadır:
Burçak Özlüdil Altın: Psikiyatri, Mekân ve Zaman: Bir Osmanlı Bimarhanesi Örneği
Ekmeleddin İhsanoğlu: Institutions of Learning in Islam During the Classical Period
(Eighth to Sixteenth Centuries): A Critical Overview
Ali Seraj: Yakındoğu’dan İran’a Antik Tıpta Hastalık, Hasta, Hekimler ve Tedavi Miri Sheffer Mossensohn: Ottoman Madness Between Society and Medicine
İsmail Yaşayanlar: Bir Liman Kentinde Karantina ve Usul-i Tahaffuz’un İzini Aramak:
Kolerayla Mücadelede Sinop Karantinahanesi ve Tahaffuzhanesi
Nuran Hocanın edebiyatla başlayan devamında tıbba çevrilen akademik yaşamından öğrenmeye devam ediyoruz. Hocaya nice sağlıklı uzun ömür diliyorum, zira bizlere öğreteceği çok fazla şey var.
